Phthalates

Phthalates

Phthalates (phát âm là "tha-lát") là một nhóm hóa chất tổng hợp nhân tạo, chủ yếu được sử dụng để làm cho nhựa dẻo và linh hoạt hơn, đặc biệt là nhựa PVC (polyvinyl chloride).1 Chúng còn được biết đến với tên gọi "chất làm dẻo".2 Ngoài ra, phthalates cũng có thể hoạt động như một chất kết dính hoặc dung môi trong nhiều sản phẩm tiêu dùng khác, bao gồm cả mỹ phẩm.3

Phthalates được tìm thấy ở đâu?

Phthalates có mặt trong hàng trăm, thậm chí hàng nghìn sản phẩm mà chúng ta tiếp xúc hàng ngày, bao gồm:

• Đồ nhựa: Sàn vinyl, rèm tắm, đồ chơi trẻ em (nhất là đồ chơi bơm hơi, đồ chơi mềm), bao bì thực phẩm, chai lọ nhựa.

• Mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc cá nhân:

  • Nước hoa và các sản phẩm có mùi hương tổng hợp (Fragrance/Parfum): Đây là nơi phthalates (đặc biệt là Diethylphthalate - DEP) thường được sử dụng làm dung môi hoặc chất cố định mùi hương, giúp mùi hương lưu lại lâu hơn.4

  • Sơn móng tay: Dibutylphthalate (DBP) thường được dùng để tăng độ bền và độ bám dính của sơn.5

  • Keo xịt tóc: Dimethylphthalate (DMP) có thể được sử dụng.6

  • Một số loại kem dưỡng, dầu gội, sữa tắm.

• Sản phẩm khác: Chất tẩy rửa, chất kết dính, dầu bôi trơn, sơn, mực in, thiết bị y tế (ống, túi chứa dịch).

Mối lo ngại về sức khỏe liên quan đến Phthalates

Mối lo ngại chính đối với phthalates là khả năng chúng có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua nhiều con đường như hít thở (từ bụi hoặc hơi bay ra từ sản phẩm), nuốt phải (từ thực phẩm tiếp xúc với bao bì nhựa chứa phthalates hoặc từ việc trẻ em ngậm đồ chơi), hoặc hấp thụ qua da (từ mỹ phẩm).

Khi vào cơ thể, phthalates được cho là có khả năng gây rối loạn nội tiết (endocrine disruptors).7 Điều này có nghĩa là chúng có thể bắt chước, ngăn chặn hoặc can thiệp vào hoạt động tự nhiên của các hormone trong cơ thể, dẫn đến các tác động tiêu cực tiềm tàng như:

• Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản:

  • Giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, tổn thương DNA tinh trùng, dẫn đến vô sinh ở nam giới.8

  • Ảnh hưởng đến nhu cầu tình dục ở cả nam và nữ.9

• Tác động đến phụ nữ mang thai và thai nhi:

  • Một số nghiên cứu cho thấy phthalates có thể đi qua nhau thai và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, bao gồm cả sự phát triển thần kinh.10 Có nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiếp xúc phthalates của mẹ bầu và chỉ số IQ thấp hơn ở trẻ em.

  • Gây ra các vấn đề về trao đổi chất ở mẹ và bé.

• Rối loạn hormone khác: Thay đổi mức độ tự nhiên của estrogen, testosterone và các hormone khác.11

• Nguy cơ ung thư: Một số loại phthalates (như DEHP) đã được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) liệt kê là chất có thể gây ung thư trên động vật.

• Các vấn đề khác: Một số nghiên cứu cũng liên hệ phthalates với các vấn đề như hen suyễn, dị ứng, tắc nghẽn phế quản, và thậm chí chiều cao thấp hơn ở trẻ em.12

Tình trạng pháp lý và cách hạn chế Phthalates

Do những lo ngại về sức khỏe, nhiều quốc gia và tổ chức đã có những động thái hạn chế hoặc cấm một số loại phthalates trong các sản phẩm nhất định, đặc biệt là đồ chơi trẻ em và sản phẩm chăm sóc trẻ em.

Để hạn chế tiếp xúc với phthalates, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Đọc nhãn sản phẩm cẩn thận:

  • Các loại phthalates cụ thể như DBP (Dibutylphthalate), DMP (Dimethylphthalate), DEP (Diethylphthalate) có thể được liệt kê trên bao bì.

  • Tuy nhiên, đôi khi phthalates không được liệt kê riêng mà nằm trong thành phần "Fragrance" (hương thơm), "Parfum" hoặc "Flavor".13 Đây là một "lỗ hổng" khiến người tiêu dùng khó nhận biết.

• Hạn chế sản phẩm có mùi hương tổng hợp: Nếu bạn muốn tránh phthalates, cách tốt nhất là chọn các sản phẩm mỹ phẩm và chăm sóc cá nhân không mùi hoặc có ghi chú "phthalate-free".

• Tránh đồ nhựa PVC: Hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa có dán nhãn số 3 (ký hiệu cho PVC).

• Chọn đồ thủy tinh, thép không gỉ: Ưu tiên dùng các vật liệu này để đựng và bảo quản thực phẩm thay vì nhựa.

• Hạn chế đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn: Một số nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều sữa và thịt, hoặc thực phẩm chế biến sẵn, có thể có mức độ phơi nhiễm phthalate cao hơn.

• Tránh các sản phẩm làm mát không khí: Chúng thường chứa phthalates để lưu hương.14

• Rửa tay thường xuyên: Giúp loại bỏ các hóa chất dính trên tay.

• Đối với trẻ em và phụ nữ mang thai: Đây là những đối tượng đặc biệt nhạy cảm, nên ưu tiên các sản phẩm được dán nhãn "phthalate-free" hoặc có thành phần tự nhiên, không mùi.

Mặc dù việc loại bỏ hoàn toàn phthalates khỏi cuộc sống là rất khó khăn do sự phổ biến của chúng, việc thực hiện các biện pháp trên có thể giúp giảm đáng kể mức độ tiếp xúc và bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.